PHẢN LỰC CƠ F-14 TOMCAT HOA KỲ
xem video cuối trang
tka23 post
F-14 Tomcat
(mèo đực) là một loại máy bay siêu âm 2 động cơ 2 chỗ ngồi . Trong
suốt thời gian phục vụ trong Hải quân Hoa Kỳ (1972-2006), nó là một máy
bay chiến đấu , dùng vào do thám, ném bom và chặn đánh trên không. Nó
được chế tạo sau sự sụp đổ của dự án F-111B, và trở thành phi cơ đầu
tiên trong loạt máy bay chiến đấu của Hoa Kỳ được chế tạo , sau những
trận không chiến với MiG của Nga ở Việt Nam.
F-14 được đưa
vào sử dụng trong Hải quân Hoa Kỳ năm 1972, thay thế cho F-4 Phantom II.
Nó được rút khỏi Hải quân Hoa Kỳ vào 22 tháng 9 năm 2006, và được thay
thế bởi F/A-18E/F Super Hornet.
F-14 từng được
xuất cảng cho Vương quốc Iran năm 1976, khi đó LÀ ĐỒNG MINH THÂN THIẾT
VỚI MỸ sử dụng cho đến năm 2006, tuy nhiên đều đã cũ và không có phụ
tùng thay thế.
| Kiểu | Máy bay đánh chặn /đa năng |
|---|---|
| Hãng sản xuất | Grumman Aircraft Engineering Corporation |
| Chuyến bay đầu tiên | 21 tháng 12-1970 |
| Được giới thiệu |
1974
|
| Tình trạng | |
| Hãng sử dụng chính | Không quân Hoa Kỳ Không quân Cộng hòa Hồi giáo Iran |
| Số lượng được sản xuất | 712 |
| Chi phí máy bay |
38 triệu USD năm 1998
Lịch sử về F-14 Tomcat
F-14
Tomcat được nghiên cứu để thay thế cho F-111B vốn là một đề nghị không
hiệu quả lắm cho dự án Tactical Fighter Experimental (TFX). Hải quân có
nhu cầu về những phi đoàn máy bay chiến đấu với vai trò ngăn chặn máy
bay ném bom của Liên Xô trước khi những máy bay của Liên Xô phóng hỏa
tiển vào hkmh. Hải quân rất cố gắng chống lại dự án TFX, khi mà nhu cầu
sát nhập máy bay chiến đấu của Hải quân vào Không quân nhằm tăng khả
năng tấn công của Không quân, họ sợ rằng sự sát nhập sẽ tạo ra sự yếu
kém của máy bay chiến đấu. Sự lo lắng này đã ăn sâu khi mà Đô đốc
Connolly lấy sự phát triển F-111A làm
mục tiêu chính và nhận ra nó không thể đạt tốc độ siêu âm và có đặc
điểm hạ cánh kém.
Vào tháng 5 năm
1968, Hội đồng Hải quân quyết định cắt tiền đầu tư cho F-111B, trong
thời gian ngắn đã đưa ra dự án RFP thay cho Naval Fighter Experimental
(VFX), một loại máy bay chiến đấu có 2 chỗ với vận tốc Mach 2.2 và giữ
vai trò thứ yếu trong sự chống đỡ trên không. Có 5 công ty tham gia bỏ
thầu, McDonnell Douglas và Grumman đã được chọn vào tháng 12 năm 1968,
và Grumman đã nhận được hợp đồng vào tháng 1 năm 1969. Dự án sớm nhận
được sự nhạo báng khi công việc mới được bắt đầu. Một sự dự đoán về giá
thành sẽ lớn khi những nhà phê bình thấy Grumman vốn là thành viên trong
dự án F-111B, sản phẩm mà Hải quân vừa từ bỏ.
Grumman đã dùng lại
đồ án động cơ TF-30 từ F-111B, dù Hải quân có ý định dùng động cơ F401
cho máy bay của họ được phát triển bởi Pratt & Whitney. Dù khả quan
hơn F-111B, nó vẫn là loại máy bay chiến đấu to lớn và nặng nề của Hoa
Kỳ của thời kỳ này, nó có cỡ đáp ứng đòi hỏi để mang được loại rada lớn
AWG-9 và hỏa tiển AIM-54 Phoenix, cũng lấy từ F-111B. Để làm giảm bớt
giá thành, F-14 sẽ dùng cơ cấu hạ cánh, ống dẫn không khí và cánh của
Grumman A-6 Intruder.
Trên sự công nhận
hợp đồng dành cho F-14, Grumman đã thành công trong việc mở rộng phát
triển nó ở Calverton, Long Island, New York để dễ dàng trong những bài
kiểm tra và đánh giá công nghệ về khả năng đánh chặn. Hầu hết các cuộc
thử nghiệm trên không ở Long Island Sound thành công trước một vài tai
nạn nhỏ. Dưới sự bảo trợ của Bộ trưởng Quốc phòng lúc ấy là McNamara,
Hải quân đã chấp nhận sử dụng F-14.
F-14 bay chuyến
đầu tiên vào 21 tháng 12 năm 1970, 22 tháng sau khi Grumman nhận được
hợp đồng, và sau đó được chuyển sang Initial Operational Capability
(IOC) năm 1973. Ngay lập tức, Thủy quân lục chiến để mắt tới F-14, và
tiến xa hơn với việc gửi phi công tới phi đoàn VF-124 để đào tạo.
Lịch sử hoạt độngHải quân Hoa Kỳ
F-14 bắt đầu thay
thế cho F-4 Phantom II trong Hải quân vào tháng 9 năm 1974 trong đội
hình của phi đoàn VF-1 Wolfpack và VFA-2 Bounty Hunters trên USS
Enterprise (CVN 65), và đã tham gia vào sự kiện di tản của người Mĩ khỏi
Sài Gòn. Tuy nhiên, mãi đến 19 tháng 8 năm
1981, F-14 mới có chiến công đầu tiên trong sự kiện vịnh Sidra (Gulf of
Sidra). Hai chiếc F-14 thuộc phi đoàn VF-41 giao chiến với 2 chiếc
Su-22 Fitters của Libya. F-14 tránh được các đòn tấn công săn đuổi
của hỏa tiển tầm nhiệt AA-2 Atoll và bắn trả lại, hạ cả 2 máy bay chiến
đấu của Libya. F-14 của Hải quân Hoa Kỳ còn không chiến với MiG-23
"Floggers" của Libya trong vịnh Sidra (Gulf of Sidra incident)
ngày 4 tháng 1 năm 1989, một lần nữa, 2 chiếc F-14 thuộc phi đoàn VF-32
đã hạ 2 chiếc MiG-23 Floggers.
F-14 được công
nhận rộng rãi, nó được cải tiến và được giới thiệu trong tháng 3 năm
1987 với phiên bản F-14A+. Bụng máy bay được cải tiến nhằm thay thế động
cơ TF30 bằng động cơ khác mạnh hơn General Electric F110-400. Tất cả
F-14A+ được nâng cấp lên thành F-14B vào tháng 1 năm 1991. Các cải tiến
nay bao gồm sự kết hợp giữa ngành điện tử hàng không và hệ thống vũ khí,
sự cải tiến đã làm cho F-14 trở nên trở nên mạnh hơn trước các đối thủ
khác cùng thời. Những chiếc F-14D được sản xuất sau chương trình cải
tiến năm 1999 được trang bị động cơ General Electric F110-400 giống
F-14B, hệ thống rada mới AN/APG-71, hệ thống làm nhiễu điện tử ASPJ (Airborne Self Protection Jammer - Hệ thống làm nhiễu), JTIDS
(Joint Tactical Information Distribution System - Hệ thống sắp xếp thông tin do thám), IRST (Infrared Search and Track - Dò tìm bằng tia hồng ngoại) và những cải tiến về hệ thống điều khiển bay.
Đến năm 1994, tất
cả biến thể của F-14 đã thể hiện năng lực tấn công của mình, chúng đều
được trang bị hệ thống đi biển ban đêm bằng tia hồng ngoại LANTIRN,
tương thích hệ thống nhìn ban đêm và hệ thống bảo vệ mới LAU-138 BOL
Chaff. Đến khi gần hết hạn sử dụng, F-14 vẫn tiếp tục được cải tiến.
Những chiếc F-14 đã
tham gia vào Chiến dịch Bão táp Sa mạc năm 1991 với nhiệm vụ bị hạn
chế trong việc hộ tống và do thám trên không. F-15 Eagle được ưu tiên
trao nhiệm vụ không chiến với Iraq Tuy nhiên, F-14 cũng chứng tỏ được
vai trò của mình khá hiệu quả. Bất cứ vật thể nào tỏa ra nhiệt đều bị
rada cảnh báo AWG-9/APG-71 phát hiện, vì vậy khi máy bay chiến đấu của
Iraq bị phát hiện, lập tức những chiếc F-14 có mặt. Có lẽ do rút được
những bài học trong chiến tranh với Iran khi mà Iran sử dụng phi đoàn
F-14 của họ tham chiến, nên những máy bay của Iraq lập tức từ bỏ ý định
tấn công khi thấy F-14 và hỏa tiển AIM-54. Tuy nhiên, F-14 cũng phải
chịu tổn thất đầu tiên ngày 21 tháng 1 năm
1991, khi 1 chiếc F-14A cải tiến thuộc phi đoàn VF-103 bị bắn hạ bởi
hỏa tiển SA-2 trong khi đang thực hiện nhiệm vụ hộ tống gần sân bay quân
sự Al Asad ở Iraq. Cả 2 phi công đều may mắn thoát nạn nhờ hệ thống ghế
phóng và 1 phi công được lực lượng đặc nhiệm của Không quân giải thoát.
Tuy nhiên, viên sĩ quan hoa tiêu đã bị Iraq bắt giữ trở lại và bị giam
cầm đến hết cuộc chiến. F-14 có thắng lợi cuối cùng trong chiến tranh
vào ngày 7 tháng 2 năm 1991 khi một chiếc F-14A thuộc phi đoàn VF-1 bắn
hạ một chiếc Mil Mi-8 của Iraq bằng hỏa tiển AIM-9 Sidewinder.
Năm 1995, F-14
tiếp tục tham gia vào các chiến dịch ném bom Bosna và Hercegovina (NATO
gọi là Operation Deliberate Force) năm 1995, chiến dịch cáo sa mạc
(Operation Desert Fox) (1998), chiến dịch không kích Nam Tư (Operation
Allied Force) (1999).
Ngày 15 tháng 2
năm 2001, bom thông minh JDAM (Joint Direct Attack Munition hay Vũ khí
tấn công điều khiển chung) được trang bị vào kho vũ khí của F-14. Ngày 7
tháng 10 năm 2001, F-14 tham chiến trong Chiến dịch Tự do lâu dài
(Operation Enduring Freedom) ở Afghanistan và lần đầu tiên sử dụng Bom
JDAM vào ngày 11 tháng 3 năm 2002. F-14 cũng tham gia vào Chiến dịch
Iraq tự do (Operation Iraqi Freedom) vào đầu năm 2003.
Vào ngày 10 tháng
12 năm 2005, máy bay F-14D thuộc phi đoàn VF-31 và VF-213 được cải tiến
với thiết bị ROVER (Remotely Operated Video Enhanced Receiver), hệ thống
này là một thiết kế sáng tạo được ứng dụng trên phương tiện bay không
người lái, cho phép kết nối hình ảnh trực tiếp từ máy bay được xử lý
bằng hệ thống Forward Air Controller (FAC) đến các hệ thống dưới măt đất
qua FAC's laptop. Đây cũng là những chiếc F-14 được làm nhiệm vụ lần
cuối cùng trên USS ''Theodore Roosevelt' năm 2005.
Sự thay thế F-14
Khi F-14 được chế
tạo , người ta đã lựa chọn vì trọng lượng của nó thay cho chiếc F-111B
nặng xấp xỉ 80.000 lb. Tuy vậy, F-14 vẫn có một kích thước lớn và giá
tiền khá cao vào thời điểm đó. Chương trình thí nghiệm máy bay chiến đấu
Hải quân được khôi phục lại năm 1970, với mục đích hạ thấp giá thành
thay thế cho F-4 Phantom và A-7 trong các phi đoàn của Hải quân. Và mẫu
thiết kế F/A-18 Hornet đã nổi lên là một máy bay chiến đấu có đủ khả
năng đáp ứng mọi nhu cầu.
Bộ Hải quân Hoa Kỳ
đã không chấp nhận đề nghị của Grumman nâng cấp F-14 lên kiểu D, một
kiểu máy bay của thế kỷ 21. Thay vào đó, Hải quân chọn F/A-18E/F làm vai
trò bảo vệ trên không và tấn công thay thế cho F-14.
Sự nghỉ hưu của F-14
F-14 đã hoàn thành
nhiệm vụ của nó khi rút khỏi trang bị của Hải quân. Một số nhỏ được giữ
lại phục vụ đến năm 2008 nhưng cũng gặp không ít công kích. Tại thời
điểm 2005, tất cả máy bay F-14A và F-14B đã rút lui, Tomcatters và
VF-213 Black Lions với những chiếc F-14 thuộc lớp D, chỉ còn ở sân bay hải quân Oceana.
Nhiệm vụ cuối cùng
của F-14 được hoàn thành vào ngày 8 tháng 2 năm 2006, khi 2 chiếc F-14
cất cánh từ USS ''Theodore Roosevelt'' để thực hiện phi vụ thả bom ở
Iraq. Những chiếc máy bay thực hiện nhiệm vụ ném bom cuối cùng là những
chiếc F-14D được lái bởi trung tá Bill Frank thuộc phi đoàn VF-31, và
chiếc được lái bởi đại úy William G. Sizemore thuộc phi đoàn VF-213.
Trong suối thời gian trên tàu USS Theodore Roosevelt, VF-31 và VF-213
cùng hoàn thành 1.163 chuyến bay làm nhiệm vụ với tổng số 6.876 giờ bay,
sử dụng 9.500 pounds vũ khí trong khi bay do thám, giám sát trên không
trong Chiến dịch Iraq tự do. Vào ngày 10 tháng 3 năm 2006, 22 chiếc F-14
đáp xuống sân bay hải quân Oceana, nơi triển khai đội hình chiến
đấu lần cuối cùng của F-14. Các phi công và sĩ quan rada (RIO-radar
intercept officers) F-14 được đào tạo chuyển tiếp sang sử dụng loại
F/A-18. Sau ngày 22 tháng 9 năm 2006, các máy bay F-14 về vườn tại
Davis-Monthan "Boneyard".
Không quân hoàng gia Iran/Không quân cộng hòa hồi giáo Iran
F-14 được cung cấp
cho Không quân Hoàng gia Iran (từ 1979 là Không quân Cộng hòa Hồi giáo
Iran) trong thời kỳ cầm quyền của nhà vua Iran Mohammad Reza Pahlavi.
Đầu những năm
1970, Không quân Hoàng gia Iran (IIAF) đã tìm kiếm một loại máy bay
chiến đấu cao cấp có khả năng ngăn chặn máy bay do thám MiG-25 của Liên
Xô. Sau chuyến viếng thăm của Tổng thống Hoa Kỳ Richard Nixon tới Iran
năm 1972, Iran đề nghị nhận được sự giúp đỡ kỹ thuật quân sự từ phía
Hoa Kỳ, IIAF đã tính toán kỹ lưỡng trong việc chọn F-14 Tomcat và F-15
Eagle. Theo sự đàm phán sơ bộ với Lầu Năm Góc, làm nền tảng cho việc ứng
dụng rada AWG-9 và hệ thống vũ khí hỏa tiển AIM-54 Phoenix tốt nhất,
Iran đã chọn F-14. Có sự chọn lựa từ phía Iran, hầu như trong năm sau
đó, công ty Grumman đã đưa ra sự chào hàng tới nhà vua Iran, cuối cùng
sự cạnh tranh đã thể hiện sự ganh đua giữa Eagle và
Tomcat. Tiếp sau cuộc biểu diễn của 2 chiếc F-14, vào thàng 1 năm 1974
nhà vua đã đặt hàng 30 chiếc F-14 và 424 quả hỏa tiển AIM-54 Phoenix
trong kế hoạch "Vua Ba Tư" đáng giá 300 triệu USD. Chỉ vài tháng sau kế
hoạch đã được mở rộng ra tăng thêm 50 chiếc F-14A và 290 quả hỏa
tiển AIM-54. Tổng số Iran đã đặt hàng 80 chiếc Tomcat và 714 quả hỏa
tiển Phoenix, số tăng thêm sẽ được thay thế động cơ trong 10 năm, hoàn
thành việc giao hàng, và cơ sở vật chất (xây dựng sân bay quân sự lớn
Khatami, trong sa mạc gần Esfahan) cuối cùng lên tới 2 tỉ USD, đây là
đơn đặt hàng lớn nhất trong lịch sử Hoa Kỳ.
Chiếc F-14 đầu
tiên được hoàn thành tháng 1 năm 1976, đã giảm bớt thiết bị điện tử
trong đó, nhưng được thay thế với động cơ TF-30-414. Trong những năm
sau, hơn 12 chiếc đã được cung cấp cho phía Iran. Trong lúc ấy, việc
huấn luyện những nhóm phi công Iran đầu tiên đang thực hiện ở Hoa Kỳ,
phi công phải trải qua sự huấn luyện theo một chương trình nghiêm ngặt,
một trong những bài đánh giá là bắn hạ máy bay không người lái ở độ cao
50.000 feet bằng hỏa tiển AIM-54. Những bài kiểm tra phụ được thêm vào
năm 1977, tháng 10 năm 1978, 2 phi công Iran lái F-14 chặn máy bay do
thám MiG-25 của Liên Xô đang trên đường làm nhiệm vụ trên bờ biển Iran
trong vịnh Caspian, đã làm cho Liên Xô ngừng lại
việc bay trên bầu trời Iran.
Sau sự kiện lật đổ
vua Shah, chế độ của giáo chủ Ayatollah Khomeini đã dừng hầu hết các kế
hoạch quân sự trước đó. Nhiều tàu chở hàng lớn đã phải nằm dưới sự giám
sát, bao gồm cả những chiếc Tomcat của Iran. Chiếc Tomcat thứ 80 bị Hải
quân hoãn trao cho Iran. Theo bản báo cáo trái ngược của Tom Cooper,
những chiếc F-14 của Iran đã bị phá hủy theo sự ra đi của vua Shah. Sự
kiện lật đổ vua Shah đã dẫn đến vết đen trong quan hệ giữa Hoa Kỳ và
Iran, khiến cho Iran phải chịu lệnh cấm vận của Hoa Kỳ, bao gồm cả việc
chuyển giao máy bay chiến đấu và hỏa tiển . Một vài tin đồn cho rằng
trước khi cách mạng xảy ra, một số hỏa tiển AIM-54 Phoenix đã được bán
cho Liên Xô, và chúng đã có ảnh
hưởng đến tên lửa tầm xa Vympel AA-9 của Liên Xô. Hầu hết chứng cớ
không ủng hộ cho luận điệu trên, bản báo cáo tình báo đã nêu ra rằng
người Iran không chỉ một lần sử dụng hỏa tiển Phoenix trong các trận
chiến và nó có khả năng chống lại máy bay chiến đấu của kẻ địch. Iran
ngay lúc bây giờ đã có một phiên bản cải tiến của AIM-54, họ đã thay thế
AIM-54 bằng tên lửa không đối không R-73 của Nga.
Trong kế hoạch
"Chim Ưng" ("Sky Hawk"), Iran đã điều chỉnh hỏa tiển MIM-23 HAWK chống
lại F-14. IRIAF cố gắng sử dụng bom chùm Mk.83 với F-14 và phát triển nó
thành máy bay oanh tạc trong các trận chiến. Nguồn tin chưa kiểm chứng
cho biết một phi đoàn F-14 đã bay sang Nga với toàn bộ máy bay và người
Nga đã nghiên cứu chúng dưới sự cho phép của Iran để duy trì bảo dưỡng
đồng thời nâng cấp - bao gồm cả rada, động cơ, và máy móc điện tử của
Nga. Cả Iran và Nga đều từ chối xác nhận thông tin này.
Các cải tiếnCó tất cả 712 chiếc F-14 được sản xuất từ năm 1969 đến năm 1991 tại xưởng sản xuất của Grumman tại Bethpage, Long Island, New York.
XEM VIDEO
LINK.
BKTT
|
__._,_.___
| Reply via web post | Reply to sender | Reply to group | Start a New Topic | Messages in this topic (1) |
No comments:
Post a Comment